Luciano Pavarotti - Torna a Surriento ᴴᴰ

Περικλής Πανταζής: Ένας από τους πρώτους Έλληνες ιμπρεσιονιστές ζωγράφους

 Περικλής Πανταζής (1849-1884), Χιονισμένο τοπίο. Πινακοθήκη Αβέρωφ. Μέτσοβο

 Π. Πανταζής, Χιονισμένο χωριό (π. 1878). Λάδι σε μουσαμά, 31 εκ. x 41 εκ. Ιδιωτική συλλογή.

Π. Πανταζής, Μάγκας που τρώει καρπούζι (αχρονολόγητο;). Λάδι σε μουσαμά, 152 εκ. x 93 εκ. Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ, Μέτσοβο.

Γεννήθηκε στην Αθήνα και καταγόταν από την Ήπειρο. Από το 1864 έως το 1871 σπούδασε ζωγραφική στο Σχολείο των Τεχνών (μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) με δάσκαλο τον Νικηφόρο Λύτρα. Για έναν χρόνο συνέχισε τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου, αλλά κατόπιν έφυγε για το Παρίσι καθώς το συντηρητικό κλίμα που επικρατούσε στην ακαδημία δεν συμβάδιζε με τις προσωπικές του καλλιτεχνικές αναζητήσεις. Στη γαλλική πρωτεύουσα μαθήτευσε κοντά στον Gustave Courbet και τον Antoine Chintreuil ενώ γνώρισε τις σύγχρονες δημιουργίες του Eugène Boudin, του Ολλανδού Johan Barthold Jongkind και των ιμπρεσιονιστών Μανέ, Ντεγκά και Πισαρό. Τελικά μετά από σύντομο χρονικό διάστημα εγκαταστάθηκε οριστικά στις Βρυξέλλες. Λέγεται πως εγκαταστάθηκε στην βελγική πρωτεύουσα με πρόσκληση του πλουσίου Έλληνα οινεμπόρου Jean Économou, ο οποίος και παρήγγειλε πολλά έργα στον νέο ζωγράφο.

Στο Βέλγιο, ο Πανταζής έγινε μέλος του αντιακαδημαϊκού καλλιτεχνικού ομίλου «Circle de la pâte» (σε ελεύθερη μετάφραση «Κύκλος του χρώματος») και συνδέθηκε με τον ζωγράφο Γκιγιόμ Βόγκελς, τον γλύπτη Ογκίστ Φιλιπέτ αλλά και τα πρωτοποριακά κινήματα εκείνης της εποχής.

Ο Πανταζής ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους Έλληνες ζωγράφους της εποχής του, μιας και είναι ο πρώτος που ξέφυγε από τον ακαδημαϊσμό της Σχολής του Μονάχου και που εντάχθηκε στο ανατρεπτικό για την εποχή του κίνημα του ιμπρεσιονισμού. Μαζί με τον Γκιγιόμ Βόγκελς θεωρείται ο θεμελιωτής του βελγικού ιμπρεσιονισμού. Το έργο του χαρακτηρίζεται ως πολύμορφο. Ασχολήθηκε κυρίως με την τοπιογραφία (με τα βελγικά τοπία να αποτελούν σημαντική πηγή έμπνευσης), τις προσωπογραφίες και σε μικρότερο βαθμό με την νεκρή φύση και την ηθογραφία. Έχει γραφτεί πως «αν δεν πέθαινε νέος και σε ξένη γη, η πρωτοποριακή του επίδραση στην νεοελληνική ζωγραφική θα μπορούσε να ήταν αποφασιστική» (Α. Σ. Ιωάννου

Παιδιά του δρόμου.  Πίνακες του Γιώργου Ιακωβίδη

Γ. Ιακωβίδης, Ο μικρός βιοπαλαιστής (ή δακτυλίδια του καπνού). 1887. Ιδιωτική Συλλογή

Γ. Ιακωβίδης. Η κοιμισμένη ανθοπώλις

Δύο πίνακες του γνωστού εκπροσώπου της νεότερης ελληνικής ζωγραφικής Γεωργίου Ιακωβίδη (1853-1932) που απεικονίζουν σκηνές από την καθημερινή ζωή δύο παιδιών-βιοπαλαιστών. Η ζωγραφική του Ιακωβίδη κινείται στο πλαίσιο της ηθογραφίας ως προς τη θεματική και φθάνει στο ρεαλισμό ως προς την απόδοση. Ο καλλιτέχνης, που μετά από την αποφοίτησή του από το Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας φοίτησε στην Ακαδημία των Καλών Τεχνών του Μονάχου, ενδιαφέρεται ιδιαίτερα να αποδώσει την πραγματικότητα, αλλά όχι να ασκήσει κοινωνική κριτική. Εξιστορεί κυρίως καθημερινές σκηνές από την παιδική και οικογενειακή ζωή που εκτυλίσσονται σ΄ευχάριστο, χαρούμενο και σχεδόν ειδυλλιακό περιβάλλον. Ο ειδυλλιακός αυτός ηθογραφικός χαρακτήρας διακρίνει και τους δύο παρακάτω πίνακες, παρά το γεγονός ότι τα πρόσωπα είναι μικρά φτωχά παιδιά του δρόμου.

 Ρήγισσα Πρωτοχρονιά, Κωστής Παλαμάς

New Years Eve, C1876 by Granger

Αγάπες πρώιμες, όψιμες, αλαργινοί καιροί,

τώρα και χτες, πληγές χαρές, ω ριζικά του κόσμου,

κ’ εσείς που κάπου ζήσατε, και λιώνετε νεκροί,

κ’ εσείς με μάτια ολάνοιχτα που ζείτε ακόμα εμπρός μου,

πατρίδα μου, πατρίδες μου, θύμησες, τόποι, νιάτα,

κ’ εσείς ονείρατα άστρεχτα, κ’ η ελπίδα εσύ, και ο τρόμος

κ’ η ορμή, κ’ εσείς που απάντησα και σύντυχα στη στράτα,

ή καβαλάρης στης ζωής το διάβα ή πεζοδρόμος,

καρποί που μαραγκιάσατε κ’ εσείς βλαστοί δροσάτοι,

φαντάσματα και πλάσματα, χαρίστρα μου η ψυχή.

Της ρήγισσας Πρωτοχρονιάς μεστό είναι το παλάτι,

διάπλατα σας ανοίγεται, και πλούσιοι και φτωχοί.

Ρήγας κ’ εγώ, στο ερημικό νησί μου πάντα, ορίζω

το θησαυρό που δίνεται, και δε θε να στερέψει.

-Ξένοι, δικοί μου, φίλοι μου και οχτροί μου, σας χαρίζω

τη λυρική μου σκέψη!

__________________

(Κ. Παλαμάς, Άπαντα- Η πολιτεία και η μοναξιά, εκδ. Γκοβόστης)